Çiftlik bank ve benzeri yapılar gündemde yoğun olarak yer almaktadır. Ponzi, piramit, saadet zinciri yapısındaki bu firmalara para yatıran kişilerin mağduriyeti nasıl giderilebilir, yatırımcılar paralarını kurtarabilirler mi? bu sorulara cevap arayacağız.
Çiftlik bank ile duyulan bu Ponzi, Piramit şeması, Saadet zincirleri kimdir, amaçları nedir?
İnsanlardan çok yüksek kazanç (kar) vadeden bu şirketler(ve/veya internet siteleri) halk arasında saadet zinciri olarakta bilinir. Ülkemizde ve Dünya’da bu sistem ile faaliyet gösteren işletmeler mevcuttur.
İşte bu Çiftlik bank bu benzeri yapıda Türkiye’de faaliyet sürdüren işletmelerin bazıları aşağıdadır;
-Birlik Beraberlik Tarım ve Hayvancılık
-Ekolium Bilişim Yazılım Tarım ve Hayvancılık
-UKASH İnternet Hizmetleri
-SKP Teknoloji Sanal Market
-CashÇiftlik
-Maden.im
-Elit Çiftlik
-ÇiftlikShop
-ÇiftlikMania
-Bizim Tavuklar
-Çılgın Tavuklar
Bu yapılar genellikle kulaktan kulağa tavsiye ile internet reklamlarıyla, email, telefon, sms vb. araçlarla insanlara ulaşırlar.
Bu şirketler çeşitli sözde çeşitli sanayi kollarında Tarım, Hayvancılık, Turizm, İnşaat, Bilişim vb. endüstrilerde yatırımlarımız var diyerek yüksek kazançlar elde ettiklerini iddia ederler. Bu kazançlarını büyütmek için yeni yatırımcılara ihtiyaç duyduklarını söylerler. Bu bahaneyle insanları bu sisteme yatırım yapmaya davet ederler.
Bu sisteme güvenen kişiler, kendi bütçelerine göre 5.000 tl’den başlayarak, 500.000 tl ve üstü miktarlara varan paralar yatırırlar.
Yatırımcı, bu şirketlerin kar vaatlerine inananak, yatırdığı parayı 6 ay ile 18 ay içinde amorti edeğini yani taksit taksit bu şirketten geri alacağını düşünür.
Yatırdığı parayı geri aldıktan sonra da, her ay için düzenli bir kar elde etmeyi umar.
Bu tuzaklı ve tehlikle ponzi sistemini kamufle etmek için profesyonel hazırlanmış internet siteleri vardır. Bunun yanısıra sosyal medya maniülasyon ekipleri, sisteme entegre online oyun platformu ve göstermelik endüstriyel yatırım (çiftlik açtık, fabrika açtık) videoları ve fotoğrafları da olabilir.
Duydukları, gördükleri ve okuduklarından etkilenen kişiler, bu sistemden yüksek kazanç etmek umuduyla para yatırırlar.
Ponzi şirketi için, işler düzenli yeni üye girişi olmasına bağlı olarak devam edebilir. Sisteme yeni üyeler almaya devam ediyorsa, işler o zaman dilimi için yolunda demektir. Yatırımcılara aydan ayda taksitli ödemeleri yapılır.
Örneğin 80.000 TL yatırım yapan bir kişinin aylık 6.250 TL’den 6 ay düzenli geri ödeme alması gibi.
Ancak piyasa koşullarının misliyle çok üstünde kar payı (geri ödeme) vadeden sistem zamanla tıkanmaya başlar.
Çünkü, üretmeden “sürekli ve yüksek kazanç elde etmek” imkansızdır!
Ponzi’de sıkıntıların başladığı nasıl anlaşılır?
Sistemin bazı ödemeleri aksatmasıyla yatırımcılar tedirgin olur ve sosyal medya üzerinden birbiri ile haberleşir. Bu panik havası ve dedikodular yayıldıkça sisteme olan güven azalmaya başlar. Azalan güven ile sisteme yeni üye girişi de azalır.
Yeni üye girişi azaldıkça, sisteme giren para azalır. Sistem eski üyelerin aylık ödemesini geciktirmeye başlar. Bu arada tehlikeyi erken farkeden kişiler parasını kurtarmak şirkete başvurur ancak para iadesi talepleri reddedilir. Gerekçe olarak imzaladıkları sözleşme, taahhütname ve çeşitli bahaneler gösterilir.
Üyelerin güvenini kaybetmeye başlayan bu şirket, bir kartopu etkisiyle iyice ödeme yapmaz/yapamaz hale gelir. Elinde var olan parayı da kaçırıp ortadan kaybolur. Olay basın ve medyaya düştükçe tedirginlik had safhaya ulaşır. Artık tüm yatırımcılar paralarını kurtarmanın peşine düşer.
Bu benzeri yapıda işletlemere para yatıran kişilerin, parasını nasıl kurtarabilir?
Halen faaliyette olan şirketlerden parasını geri almak isteyenler bunu yasal çerçevede gerçekleştirmelidir.
Çiftlik bank ile duyulan Ponzi, Piramit şeması, Saadet zincirleri olarak bilinen firmalara güvenerek para yatıran mağdur yatırımcıların yapması gereken, konusunda uzman bir avukat ile anlaşmaktadır. Avukatınız aracılığııyla yardımı ile yasal süreç başlatılır.
Para yatırdığınız firmanın, tüm mal varlıklarına haciz konulması, banka hesaplarının bloke edilmesi, icra takibi vb. metodlar ile tahsilat süreci devam eder.
Burada kritik olan şey zamandır. Çünkü para yatırdıkları şirket iflas ettikten sonra tahsilat imkanı çok güçtür. Ortada yüzlerce alacaklı varken, firmadan geriye kalan sınırlı varlıklar ile bütün yatırımcıların parası karşılanamaz. Sadece erken davrananlar paralarını kurtarabilir.
Ticaret ve Tüketici Hukuku Avukat
Av.Fatmanur Toprak Saygıner | Kahramanmaraş Avukat
