Suç Mağduruyum; Ceza Davası Açacağım!
Ceza mahkemelerinde dava açmak yetkisi Cumhuriyet savcılarına aittir. Bir suç mağduru iseniz Cumhuriyet savcısına yapacağınız şikâyet üzerine savcı gerekli araştırmayı yapacak ve gerek görürse kamu adına ceza davası açacaktır.
Neler Savcılığa Şikâyet Edilmez?
Cumhuriyet Savcılıklarına şikâyet mutlaka suç ile ilgili olmalıdır. Kiranın ödenmemesi, boşanma, alacağın ödenememesi gibi hukuki konular savcılığın görev alanına girmez. Bunlar için dilekçe ile Hukuk Mahkemelerine başvurmamız gerekir. Bu konuda bir avukata başvurmanız yararlı olacaktır.
Şikâyet Nasıl Yapılır?
Şikâyet, Cumhuriyet Savcılığına veya kolluk makamlarına (polis, jandarma) giderek maruz kaldığınız suçu ve biliyorsanız faillerini ve cezalandırılmaları talebinizi bildirmeniz demektir. Olayları kısaca anlatan bir dilekçe götürmenizde yarar vardır ancak zorunlu değildir.
Şikâyetim Gerçek Değilse Ne Olur?
Şikayet ettiğiniz olayın gerçekten vuku bulmuş olması veya şikayet ettiğiniz kişinin gerçekten o suçun şüphelisi olması, en azından sizin bu şekilde düşünmenizin makul gerekçeleri bulunması gerekir. Kasıtlı olarak, olmamış bir olay hakkında şikayette bulunursanız “suç uydurma”; suç işlemediğini bildiğiniz bir kişi hakkında şikayette bulunursanız “iftira” suçları nedeniyle hakkınızda soruşturma başlatılabilir.
Ne Yapmam Gerekir?
Hukuk davaları tarafların iradeleri ile açılır ve devam eder. Oysa ceza davaları kamu adına yapılan bir taleple başlar ve Cumhuriyet savcısı davanın kamu adına tarafıdır. Bu nedenle usul işlemleri hukuk mahkemelerine göre daha basittir. Yetkili makamlara işlenen suçu bildirmeniz yeterlidir. Hukuk mahkemesinde olduğu gibi usul nedeniyle hak kaybına uğramanız söz konusu değildir.
Ben Yargı Sürecine Katılabilir miyim?
Ceza davasında yargılama kamu adına yapılır. Ancak devlet maruz kaldığınız suç nedeniyle size Cumhuriyet savcısının yanında belirli oranda yargılama sürecine katılma hakkı vermiştir. Şikâyetçi olmanız veya davaya katılmanız halinde yargı süreci boyunca çeşitli işlemlere dâhil olabilirsiniz.
Mağdur ve Şikâyetçi Arasında Ne Fark Var?
Mağdur bir suç işlenmesiyle hakları ihlal olan kişidir. Suçtan mağdur olan kişilerin devletten ilgili kişinin cezalandırılmasını talep etmelerine “şikâyet” denir. Her mağdur şikâyetçi olmayabilir. Bu nedenle böyle bir ayrım yapılmıştır.
Şikâyetçi Olmazsam Ne Olur?
Bazı hafif suçların kamu tarafından cezalandırılması mağdurun şikâyetine bağlanmıştır. Daha ağır suçlarda ise şikâyete gerek yoktur. Mağdur şikâyetçi olmasa dahi suçu işleyen kişi cezalandırılır. Ancak şikayetçi olmayan mağdur bazı medeni haklardan yararlanamaz.
Şikâyetle İhbar Aynı Şey midir?
Bir suç işlendiğinde kamu düzeni de yara alır. Bu nedenle kamu Cumhuriyet Savcılığına suçları takip etmek görevi yüklemiştir. Bir suçtan haberdar olan herkes bunu kolluk güçlerine veya Cumhuriyet Savcılığına bildirebilir. Şikâyet mağdur veya suçtan zarar gören kişilere tanınmış bir hak iken ihbar herkes tarafından yapılabilir. Şikâyetçi davaya katılma hakkına sahiptir, ihbar edenin böyle bir hakkı yoktur.
Peki, Davaya Katılmak Ne Demek?
Kamu davası açıldığında, şikâyetçi davaya katılarak dava boyunca yapılacak usuli işlemlerin tarafı olabilir. Davaya katılmak bir usul işlemidir, katılma isteğini mahkemeye beyan etmekle yapılır. Mahkeme katılma talebini uygun bulursa katılan mahkemenin yaptığı işlemlerde taraf olur. Örneğin tanık gösterebilir, dinlenilen tanığa mahkeme aracılığı ile soru yöneltebilir, kararın aleyhine temyiz yoluna gidebilir. Katılma; fiilen davaya girmek, her celse orada olmak anlamına gelmez. Mahkeme usulü açısından davaya taraf olmak demektir.
Avukat Gerekli mi?
Mağdur veya suçtan zarar gören kişiler adına kamu görevlileri gerekli işlemleri yapacaktır. Ancak bunlar çocuk, sağır, dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede akıl hastalarına doğrudan avukat ataması yapılacaktır. Kendinizi bir avukatla temsil ettirmenizde her zaman yarar vardır ancak bu bir zorunluluk değildir. Cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçların mağduru olan kişiler davaya katılmış olmaları şartıyla baro tarafından kendilerine avukat görevlendirilmesini isteyebilirler. Mağdur veya suçtan zarar görenin çocuk, sağır ve dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede akıl hastası olması halinde avukatı olması bir yasal zorunluluktur. Avukatları yoksa Baro tarafından kendilerine avukat atanır. Bu avukatların ücretleri ileride haksız çıkan taraftan alınır. Ya da beraat halinde devlet üzerinde kalır.
Uzlaşma Hakkınızı Nasıl Kullanabilirsiniz?
Cumhuriyet Savcısı kanunun izin verdiği hallerde, faili savcılığa davet eder. Suçtan dolayı sorumluluğu kabul edip etmediğini sorar. Fail suçu ve fiilden doğmuş olan maddi ve manevi zararların tümünü veya büyük bir kısmını ödemeyi veya zararları gidermeyi kabul ederse durumu size bildirilir. Siz de verilmiş zararın tümü ile veya büyük bir kısmının giderilmesini özgür iradenizle kabul eder ve uzlaşacağınızı bildirirseniz soruşturma sürdürülmez.
Fatmanur Toprak Saygıner / Kahramanmaraş Avukat
