Nöbetçi Hâkim ve Cumhuriyet Savcısı Sistemi
Mesai saatleri dışında, hafta sonu ve resmi tatil günlerinde meydana gelen adli olaylar ile adli işlere bakmak üzere; her adliyede yeteri kadar Cumhuriyet savcısı ile sulh ceza, asliye ceza, ağır ceza ve icra ceza mahkemelerinden birer tanesi nöbetçi mahkeme olarak görev yapar.
Hukuk ve idare mahkemelerinde tanımlanan mahiyette bir nöbetçi mahkeme uygulaması olmayıp, sadece hafta içi mesai saatlerini kapsar şekilde nöbetçi bir hâkim tarafından tüm mahkemelere gelen evrakın havalesinin yapıldığı ve bazı acele işlerin görüldüğü bir uygulama mevcuttur.
1. Nöbetçi Cumhuriyet Savcısının Görevleri
Nöbetçi Cumhuriyet savcısı nöbeti sırasında meydana gelen tüm adli olaylara bakar, gecikmesinde sakınca bulunan tüm soruşturma işlemlerini yapar (olay yeri keşif, otopsi, tarafların ifadelerinin alınması, mağdurların adli raporlarının alınması, tutuklamaya sevk, arama, el koyma, vb.)
Nöbetçi Cumhuriyet savcısı ayrıca nöbeti sırasında yakalanan hükümlü ve tutuklu kişilerle ilgili işlemleri yapar (yakalanan hükümlünün ceza evine gönderilmesi, yakalanan kişililerin yakalama emrini çıkartan mercilere gönderilmesi, tutuklanan kişilerin cezaevine gönderilmesi,vb.) Cumhuriyet Başsavcılığının bulunduğu il veya ilçenin büyüklüğüne göre birden çok Cumhuriyet savcısı nöbetçi olarak görevlendirilebilir. Bu durumda nöbetçi Cumhuriyet savcılarından kimin hangi görevleri yapacağı Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılan nöbet çizelgesinde belirtilir.
2. Nöbetçi Sulh Ceza Mahkemesinin Görevleri
Nöbetçi sulh ceza mahkemesi nöbeti sırasında istenilen el koyma, arama, tutuklama, el koymanın onaylanması, biyolojik örnek alma ve inceletme gibi konularda karar verir. Ayrıca bulunduğu yer sulh ceza ile başka yer ceza mahkemeleri tarafından yakalama emri ile aranan ve yakalanan kişilerle ilgili işlemleri yapar.
3. Nöbetçi Asliye Ceza Mahkemesinin Görevleri
Nöbetçi asliye ceza mahkemesi, nöbeti sırasında sulh ceza mahkemesinin kararlarına karşı yapılan itirazlara bakar. Ayrıca bulunduğu yer asliye ceza ile başka yer asliye ceza mahkemeleri tarafından yakalama emri ile aranan ve yakalanan kişilerle ilgili işlemleri yapar. Nöbetçi asliye ceza mahkemesinin bulunduğu yerde ağır ceza mahkemesi yoksa ağır ceza mahkemeleri tarafından çıkartılan yakalama emri ile aranan ve yakalanan kişilerle ilgili işlemleri yapar.
4. Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesinin Görevleri
Nöbetçi ağır ceza mahkemesi, nöbeti sırasında asliye ceza mahkemesinin kararlarına karşı yapılan itirazlara bakar. Ayrıca bulunduğu yer ağır ceza ile başka yer ağır ceza mahkemeleri tarafından yakalamaemri ile aranan ve yakalanan kişilerle ilgili işlemleri yapar.
* CMK’nın 250 inci maddesi gereğince yetkili mahkeme ve Cumhuriyet Başsavcılıklarının bulundukları yerlerde, bu yer mahkeme ve Cumhuriyet savcılarından nöbetçi bırakılır. Bu nöbetçi hâkim, mahkeme ve Cumhuriyet savcısı yukarıdaki açıklamalarda belirtilen işleri yapar.
* Çocuk ceza mahkemesi ile çocuk ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerlerde, bir çocuk mahkemesi ile çocuk ağır ceza mahkemesi nöbetçi mahkeme olarak bırakılır. Bu nöbetçi çocuk ceza mahkemesi ve çocuk ağır ceza mahkemesi yukarıdaki açıklamalarda belirtilen işleri yapar.
Kaynak: UYAP
Av.Fatmanur Toprak Saygıner / K.Maraş Avukat
