Bilindiği gibi özellikle son yullarda Irak ve Suriye’de yaşanan iç karışıklar nedeniyle Ülkemiz, büyük oranı Suriye’den gelen bir mülteci göçü almaya başladı ve aslında çok uzun zamandır hayatımızda olan mültecilik statüsü Suriye olaylarıyla birlikte daha da çok dikkat çeker hale geldi.
Bu yazı da mültecilerin ne gibi haklara sahip olduğunu, nasıl mülteci olunabileceğini konusunda bilgilere yer verilmiştir.
Mülteci nedir, kime denir sorusu birçok hukuk kitabında vb. kaynakta birbirine benzer tanımlanmıştır, kısaca şöyle tanımlanabilir:
Anavatanından başka bir ülkeye mülteci olarak başvuruda bulunak isteyen kişi, kendi ülkesinde bir Savaş-seferberlik benzeri bir hal olduğunu ya da yoğun baskı ve şiddet altında kaldığını en azından siyasi veya ailevi nedenlerden ötürü artık kendi ülkesinde yaşama olasılığının kalmadığını beyan etmek durumundadır.
Anayasa’sının 90. Maddesi gereği uluslararası sözleşmeler Anayasa ile eş değer hatta Anayasa’dan kimi yerde üstündür. Konumuzla ilgili olarak 28 Temmuz 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna ilişkin Cenevre sözleşmesi ve 31 Ocak 1967 tarihli protokol ile birlikte 1 Mayıs 1999 tarihli Amsterdam Antlaşması büyük önem taşır. Tüm müktesebat aslında mültecilerin korunması ve başvuruyu yaptıkları ülkece geri gönderilmenin önüne geçmeyi hedefler niteliktedir. Uluslararası AF örgütü de konuya dair önemli çalışmalara imza atmıştır.
Emniyet Müdürlüğü’nün Yabancılar iltica sığınma daire başkanlığına Resmi başvuru yapılır.
Başvuru yapıldıktan sonra hemen mülteci olunamaz. Mülteci olmadan önce adınıza bir MÜLTECİ ADAYLIĞI KARTI düzenlenir ve teslim edilir. Pasaportunuza böylece bu kart karşılığında Emniyet’çe el konulur.
Kaydınızın tutulduğu defterin olduğu ilçe Emniyet Müdürlüğü’ne her hafta belirli günlerde düzenli olarak giderek imza atmanız ve bu adaylık süresi içerinde herhangi bir soruşturmada şüpheli/sanık olmamanız gerekmektedir.
Adaylık süresi azami veya asgari sürelerle kısıtlı değildir. Ancak kanunlara göre belirli pilot bölgeler dışında mültecilerin yaşayabilecekleri şehirler sınırlıdır. Örneğin İstanbul, Ankara, İzmir bu pilot şehirlerinden biri değildir. Bu nedenle mülteciler aslında bu şehirlerde ikamet edemezler. Başvuru konusunda hukuki destek için irtibata geçebilirsiniz.
Avukat Fatmanur Toprak Saygıner
