Nafaka Nedir?
Nafaka, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek tarafın geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak isteyebileceği ödemeye verilen isimdir. Yoksulluğa düşecek eşe nafaka bağlanmasında nafaka yükümlüsünün kusurlu olup olmadığına bakılmaz.Ancak nafaka alacak eşin boşanmaya yol açan olaylarda kusurunun daha ağır olmaması gerekir.
Nafaka Çeşitleri Nelerdir?
Tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakası olmak üzere dört çeşit nafaka vardır.
Tedbir Nafakası Nedir?
Boşanma davasının açılmasıyla dosya önüne gelen hakim bazı konularda re’sen karar almak zorundadır. Bu konulardan bir tanesi de eşlerin geçiminin nasıl sürdürüleceğidir. Boşanma davasının açılmasından sonra, boşanma davası süresince geçimi için ihtiyaç duyacak eşe diğer eşin ödemesine mahkemece karar verilen nafaka çeşidine tedbir nafakası adı verilir. Tedbir nafakası, boşanma davasında verilecek boşanma kararının kesinleşmesine kadar devam eder. Tedbir nafakası, mahkeme tarafından ara kararı ile verilir, bu nafaka ödenmezse icra dairesi aracılığıyla tahsil edilir. Tedbir nafakasının verilmesi açısından kadın-erkek arasında fark bulunmamaktadır, ihtiyaç duyması halinde erkek lehine de tedbir nafakası verilebilir. Diğer yandan tedbir nafakasının hükmedilmesi sırasında ihtiyaç duyan eşin kusur durumu araştırılmaz, yani tedbir nafakası aldatan vb. eşe de dava süresince verilebilir.
Yoksulluk Nafakası Nedir?
Yoksulluk nafakası, boşanma kararı ile birlikte ihtiyaç duyan eş lehine diğer eşin ödemesine hükmedilen ödemedir. Bu nafakanın eş lehine hükmedilmesi için nafaka bağlanacak eşin kusurunun diğer eşten daha ağır olmaması gerekir.
İştirak Nafakası Nedir?
İştirak nafakası, boşanma davasında verilen boşanma kararı ile, müşterek çocuğun velayeti kendisine bırakılmayan eşin, velayet bırakılan eşe, müşterek çocuğun bakımı, eğitimi vb. giderleri için ödemesi gereken para olarak tarif edilmektedir. Öğretide iştirak nafakasına çocuk bakım nafakası adı da verilmektedir. İştirak nafakası, açılan davada hakimin tedbiren karar vermesi ile başlar çocuğun ergin olmasına yani 18 yaşına kadar sürer.
Yardım Nafakası Nedir?
Yardım nafakası, Türk Medeni Kanunu’nun 364 ve devamı maddelerine göre yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek yakın akrabaların geçinmesi için gerekli yardım talebidir. 18 yaşını doldurmuş üniversite eğitimine devam eden ergin çocuk da yardım nafakası adı verilen bu nafakayı alabilir.
Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?
Nafaka miktarının belirlenmesi boşanma davasına bakan hakimin takdir yetkisindedir. Hakim nafaka miktarını belirlerken tarafların ve müşterek çocukların sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarını göz önünde tutar.
Nafakanın Artırılması ve Kaldırılması?
Hakim tarafından belirlenmiş nafaka, kararda belirtilmiş bir oran varsa bu orana göre artırılarak uygulanır. Kararda böyle bir oranın bulunması halinde dahi durumların değişmiş olması halinde nafakanın artırılmasına, azaltılmasına ve kaldırılmasına da karar verilebilir. Bu taleplerin sonuç doğurabilmesi için yine mahkemeye başvurmak ve bu konuda karar almak gerekir.
Nafakanın Ödenmemesi Halinde Ne Olur?
Nafakanın ödenmeme cezası İcra ve İflas Kanunu’nun 344. maddesine göre üç aya kadar tazyik hapsidir. Bu tazyik hapsinin uygulanmaya başlanmasından sonra nafaka borçlusu borcunu öderse, borçlu tahliye edilir.
Nafakayı ödemeyen borçlu, nafakanın kaldırılması veya nafakanın azaltılması davalarını da açabilir. Bu davalarda ileri sürdüğü sebepler gözönünde bulundurularak verilen tazyik hapsinin uygulanması açılan bu nafakanın kaldırılması veya nafakanın azaltılması davalarının sonuna bırakılabilir.
Nafakanın ödenmemesi halinde nafaka borçlusunun karşılaşacağı diğer bir durum da icra takibidir. Nafaka alacağı İcra İflas Kanunu’nun 206. maddesine göre birinci sıradaki alacak niteliğinde kabul edilmiştir.
Nafaka Borcu Nedeniyle Emekli Maaşı Haczedilebilir mi?
Emekli maaşının haczedilebilmesi için 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93. Maddesine göre kural olarak borçlunun muvafakati gerekir. Ancak bu kuralın istisnası nafaka borçlarıdır. Yani bu hükme göre, emekli maaşları nafaka borçları nedeniyle haczedilebilir.
Fatmanur Toprak Saygıner – Kahramanmaraş Avukat
